امروزه با بزرگتر شدن سازمان ها و افزایش تعداد سازمان های نوپا، اهمیت نقش سرمایه های انسانی بعنوان کلیدی ترین عامل بقا و موفقیت سازمان بیش از پیش آشکار شده است. از طرف دیگر رقابت در زمینه جذب و نگهداشت نیروی انسانی شایسته و کارآمد و همچنین نیاز به رعایت الزامات قانونی، سازمان ها را بر آن داشته تا در این حوزه سرمایه گذاری نموده و به دنبال بهترین راهکارها برای برآورده ساختن نیاز های سازمان خود در زمینه جذب و نگهداشت، توسعه و ارتقا بهره وری نیروی انسانی باشند. از این رو بسیاری از سازمان ها به منظور دستیابی به اهداف مذکور به بهره گیری از مدل های بین المللی منابع انسانی روی آوردند. از آنجایی که مدل های مورد بحث برای سازمان های ایرانی و شرایط حاکم بر کسب و کار ما ایجاد نشده بودند، از پاسخگویی به بخشی از نیازهای سازمان های ایرانی ناتوان بودند. از جمله برخی از این موارد می توان به مغایرت با قوانین کار و امور اجتماعی، عدم سازگاری با فرهنگ سازمان های ایرانی، عدم وجود زیرسیستم های مناسب جهت پیاده سازی و … اشاره نمود. بنابراین لازم بود با الگوبرداری از راهکارهای سازمان های موفق در حوزه منابع انسانی و تلفیق مدل های بین المللی از یک سو و بهره گیری از دانش و تجربه متخصصان داخلی این حوزه از سوی دیگر، راهکاری ایجاد شود که هم پاسخگوی نیازها باشد و هم از لحاظ قانونی و زیرساخت قابلیت پیاده سازی در تمام سازمان ها را داشته باشد. استقرار مدل منابع انسانی TTM با توجه به روند توسعه ای که برای شرکت طبیعت زنده در زمینه تنوع محصولات، افزایش تولید، افزایش فروش و در نتیجه نیاز به جذب و توسعه سرمایه های انسانی به تناسب آن از سال ۱۳۹۰ در دستور کار قرار گرفت، آغاز شد و پس از بهره برداری و تکمیل آن طی ۴ سال ابتدایی استقرار، در سال ۱۳۹۴ به تصویب وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسید.
مدل فرانظری (که مدل مراحل تغییر نیز نامیده می‌شود)، توسط پروچاسکا و دیکلمنت در اواخر دهه 1970 ایجاد شد، از طریق مطالعاتی که تجربیات سیگاری‌هایی را که خود به خود ترک می‌کردند و به افرادی که نیاز به درمان بیشتری نیاز داشتند برای درک چرایی توانایی برخی افراد برای ترک سیگار بررسی می‌کرد، تکامل یافت. به تنهایی مشخص شد که افراد در صورت آمادگی سیگار را ترک کنند. بنابراین، مدل فرانظری (TTM) بر تصمیم گیری فرد تمرکز دارد و مدلی از تغییر عمدی است. TTM با این فرض عمل می کند که افراد رفتارها را به سرعت و قاطعانه تغییر نمی دهند. در عوض، تغییر در رفتار، به ویژه رفتار عادتی، به طور مداوم از طریق یک فرآیند چرخهای رخ می دهد. TTM یک نظریه نیست بلکه یک مدل است. تئوری‌ها و سازه‌های رفتاری مختلف را می‌توان در مراحل مختلفی از مدل به کار برد، جایی که ممکن است بیشترین تأثیر را داشته باشند.
TTM فرض می کند که افراد در شش مرحله تغییر حرکت می کنند: پیش تفکر، تفکر، آماده سازی، اقدام، نگهداری و خاتمه. خاتمه بخشی از مدل اصلی نبود و کمتر در کاربرد مراحل تغییر برای رفتارهای مرتبط با سلامت استفاده می شود. برای هر مرحله از تغییر، استراتژی‌های مداخله‌ای متفاوت در انتقال فرد به مرحله بعدی تغییر و متعاقباً از طریق مدل به مرحله نگهداری، مرحله ایده‌آل رفتار، مؤثرتر است.
- پیش تفکر – در این مرحله، افراد قصد ندارند در آینده قابل پیش‌بینی (تعریف شده در 6 ماه آینده) اقدامی انجام دهند. مردم اغلب از مشکل ساز بودن رفتارشان یا ایجاد پیامدهای منفی آگاه نیستند. افراد در این مرحله غالباً جنبه های مثبت تغییر رفتار را دست کم می گیرند و بر معایب تغییر رفتار تأکید زیادی دارند.
- تفکر – در این مرحله، افراد در نظر دارند رفتار سالم را در آینده قابل پیش‌بینی (معین شده در 6 ماه آینده) آغاز کنند. مردم تشخیص می‌دهند که رفتارشان ممکن است مشکل‌ساز باشد، و با تأکید یکسان بر هر دو، مزایا و معایب تغییر رفتار را مورد توجه اندیشمندانه‌تر و عملی‌تری قرار می‌دهند. حتی با وجود این شناخت، افراد ممکن است هنوز نسبت به تغییر رفتار خود احساس دوگانگی کنند.
- آماده سازی (تعیین) – در این مرحله افراد آماده هستند تا ظرف 30 روز آینده اقدام کنند. مردم شروع به برداشتن گام‌های کوچک به سمت تغییر رفتار می‌کنند و معتقدند تغییر رفتار می‌تواند منجر به زندگی سالم‌تری شود.
- اقدام – در این مرحله، افراد اخیراً رفتار خود را تغییر داده اند (تعریف شده در 6 ماه گذشته) و قصد دارند با تغییر رفتار به حرکت خود ادامه دهند. افراد ممکن است این را با اصلاح رفتار مشکل دار خود یا به دست آوردن رفتارهای سالم جدید نشان دهند.
- نگهداری – در این مرحله، افراد تغییر رفتار خود را برای مدتی حفظ کرده اند (بیش از 6 ماه تعریف شده است) و قصد دارند تغییر رفتار را در آینده حفظ کنند. افراد در این مرحله برای جلوگیری از بازگشت به مراحل اولیه تلاش می کنند.
- خاتمه – در این مرحله افراد تمایلی به بازگشت به رفتارهای ناسالم خود ندارند و مطمئن هستند که دوباره بازگشت نمیکنند. از آنجایی که به ندرت به این مرحله می رسد و افراد تمایل دارند در مرحله نگهداری بمانند، این مرحله اغلب در برنامه های ارتقای سلامت در نظر گرفته نمی شود.
برای پیشرفت در مراحل تغییر، افراد از فرآیندهای شناختی، عاطفی و ارزشیابی استفاده می کنند. ده فرآیند تغییر شناسایی شده است که برخی از فرآیندها بیشتر از سایر فرآیندها به مرحله خاصی از تغییر مرتبط هستند. این فرآیندها منجر به راهبردهایی می شود که به افراد کمک می کند تا تغییر را ایجاد و حفظ کنند.
- افزایش آگاهی – افزایش آگاهی در مورد رفتار سالم.
- تسکین دراماتیک – برانگیختگی عاطفی در مورد رفتار سلامتی، چه برانگیختگی مثبت یا منفی.
- ارزیابی مجدد خود – ارزیابی مجدد خود برای درک رفتار سالم بخشی از آن چیزی است که آنها میخواهند باشند.
- ارزیابی مجدد محیطی – ارزیابی مجدد اجتماعی برای درک اینکه چگونه رفتار ناسالم آنها بر دیگران تأثیر می گذارد.
- آزادی اجتماعی – فرصت های محیطی که وجود دارد برای نشان دادن جامعه حامی رفتار سالم است.
- رهایی خود – تعهد به تغییر رفتار بر اساس این باور که دستیابی به رفتار سالم امکان پذیر است.
- روابط کمکی – یافتن روابط حمایتی که تغییرات مورد نظر را تشویق می کند.
- ضد شرطی کردن – جایگزین کردن رفتارها و افکار سالم به جای رفتارها و افکار ناسالم.
- مدیریت تقویت – پاداش دادن به رفتار مثبت و کاهش پاداش های ناشی از رفتار منفی.
- کنترل محرک – مهندسی مجدد محیط برای داشتن یادآورها و نشانه هایی که از رفتار سالم حمایت و تشویق می کند و مواردی را که رفتار ناسالم را تشویق می کند حذف می کند.
محدودیت های مدل فرانظری
محدودیت های متعددی برای TTM وجود دارد که هنگام استفاده از این نظریه در بهداشت عمومی باید در نظر گرفته شود. محدودیت های مدل شامل موارد زیر است:
- این نظریه زمینه اجتماعی را که تغییر در آن رخ می دهد، نادیده می گیرد.
- خطوط بین مراحل می تواند دلخواه باشد و معیارهای مشخصی برای تعیین مرحله تغییر فرد وجود نداشته باشد. پرسشنامه هایی که برای انتساب یک فرد به مرحله تغییر ایجاد شده اند، همیشه استاندارد یا معتبر نیستند.
- هیچ حس روشنی برای مدت زمان مورد نیاز برای هر مرحله یا مدت زمان ماندن فرد در یک مرحله وجود ندارد.
- این مدل فرض می‌کند که افراد برنامه‌های منسجم و منطقی در فرآیند تصمیم‌گیری خود می‌سازند، در حالی که این همیشه درست نیست.
مدل فرانظری راهبردهای پیشنهادی را برای مداخلات بهداشت عمومی برای رسیدگی به افراد در مراحل مختلف فرآیند تصمیم‌گیری ارائه می‌کند. این می تواند به مداخلاتی منتج شود که طراحی شده باشند (یعنی یک پیام یا جزء برنامه به طور خاص برای سطح دانش و انگیزه جامعه هدف ایجاد شده است) و مؤثر باشد. TTM ارزیابی مرحله فعلی تغییر یک فرد را تشویق می کند و عود را در فرآیند تصمیم گیری افراد توضیح می دهد.
پیاده سازی مدل منابع انسانی مدیریت گنجینه وظایف، علاوه بر ارتقاء بهره وری در سازمان ها با پیاده سازی سیستم مدیریت عملکرد کارآمد، برقراری عدالت و انصاف در جبران خدمات، فراهم نمودن بستر شایستهگزینی و هدفمند نمودن آموزش های سازمانی و ارتقا اثربخشی آن، موفق به افزایش نرخ ماندگاری کارکنان، کاهش نرخ خروج کارکنان، کاهش طول مدت گزینش و جذب به میزان، افزایش اثربخشی نیروهای جذب شده، افزایش بهرهوری نیروی انسانی و افزایش بهره وری سازمانی شده است .
در کنار نتایج سازمانی فوق، اجرای این مدل منجر به افزایش چشمگیر رضایت شغلی کارکنان بویژه در شاخصهایی چون ارزشیابی شغل، ایجاد فرصت های برابر، فرصت های یادگیری، مدیریت شایستگی ها، ارتقاء و مسیر ترقی، روشن بودن وظایف مورد انتظار و جبران خدمات می گردد.
شرکت «توسعه دهندگان سرمایه سازمانی بهین کاو» با استفاده از اساتید تراز اول کشور و بعضاً بین المللی، ایجاد زیرساختهای لازم منابع انسانی، سخت افزاری و نرم افزاری آمادگی دارد نسبت به برگزاری دوره های آموزشی و بسته های یادگیری مختلف در زمینه مدیریت، روانشناسی، ارزیابی عملکرد منابع انسانی، دانش و مهارت مدیریت پروژه، بسته های تربیت مدیر، مدیریت عملکرد و … به صورت حضوری و برخط (آنلاین) برای سازمان ها، شرکت ها و مشتریان خود اقدام نماید.
